ArticleTác giả : Hoàng, Xuân Tuyền (2006)
Khủng hoảng của lý luận văn học dựa trên ý thức hệ, ở ta, là điều diễn ra độ vài chục năm, không nên giấu diếm. Mà cũng chả giấu được! Về mặt lịch sử mà nói, mấy chục năm vừa rồi, từ khi có khái niệm Chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa từ những năm 30 của thế kỷ trước cho đến bây giờ, mô hình lý thuyết ấy đã khiến cách hình dung về sự vận động văn học sử cũng đơn tuyến hoá, lược quy vào những công thức kiểu "mọi nẻo đường đều dẫn đến Roma" -mọi chuyện phát triển của nghệ thuật đều dẫn đến chủ nghĩa hiện thựcmà cao nhất là chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa... Đấy, cái lôgic của nó vốn là như thế! Đây là sự hình dung mang tính chất "tuyến tính", nhất dạng (uniforme), bởi cả một thời... 
