Thạch địa tầng là hệ thống phân loại địa tầng sử dụng đặc điểm thành phần thạch học của các tầng đá làm cơ sở cho việc mô tả, phân chia các thể đá của vỏ Trái Đất thành các phân vị địa tầng. Các phân vị thạch địa tầng được xác lập trước hết dựa trên tính đồng nhất của các lớp đá hoặc sự ưu trội của một loại đá trong mặt cắt mà ta có thể nhận biết trực tiếp trong tự nhiên và dễ dàng thể hiện trên bản đồ địa chất. Hiện nay, do có nhiều phương pháp khác nhau đã được áp dụng trong công tác nghiên cứu địa chất nên thạch địa tầng có tác động tích cực đối với sự khôi phục bối cảnh lịch sử địa chất của khu vực. Công việc nghiên cứu và phân chia các phân vị thạch địa tầng bao gồm các bước sau. Trước hết, việc nghiên cứu phân tích thạch học cần được tiến hành. Nhà địa chất sử dụng tất cả các phương pháp nghiên cứu có thể có để xác định đá và tướng đá của thể địa tầng được nghiên cứu, như nghiên cứu mô tả thực địa và nghiên cứu trong phòng thí nghiệm (nghiên cứu thạch học, khoáng vật, địa hóa, cổ sinh, trầm tích v.v...). Tiếp theo là nghiên cứu mối quan hệ nhằm mục đích tìm hiểu trật tự hay dãy tướng đá, tức là nghiên cứu mối quan hệ theo chiều ngang và chiều đứng của các tướng; mối quan hệ này phản ảnh tiến hóa của các yếu tố thành tạo đá trong khu vực, cũng như trong bồn trầm tích. Trong quá trình nghiên cứu các tư liệu địa chất khu vực, không thể không chú ý đến những hiện tượng có tính chất toàn cầu, như những hiện tượng đẳng tĩnh, nguồn gốc địa động lực, khí hậu, vũ trụ v.v... Đó là những yếu tố có ảnh hưởng hiển nhiên đối với sự hình thành thành phần, hình thái của trầm tích và sự gián đoạn trong các loạt trầm tích; điều này tạo nên sự hình thành và phát triển những phương pháp khác nhau như địa tầng phát sinh (địa tầng tướng đá, địa tầng dãy, địa tầng chu kỳ – faciologic stratigraphy, sequence stratigraphy, cyclostratigraphy) và địa tầng sự kiện (event stratigraphy). Những tư liệu này không cho kết quả xác định tuổi, nhưng cho phép xác định đối tượng nghiên cứu đã xẩy ra đồng thời với các đối tượng địa chất khác trong khu vực mà ta có thể định tuổi bằng nhiều phương pháp, như tuổi đồng vị, sinh địa tầng v.v... Như vậy, thạch địa tầng cũng có thể cho phép xác định địa thời trong thang khu vực. Kết quả là địa tầng khu vực (cơ sở cho tổng hợp toàn cầu) được nghiên cứu dựa trên cơ sở thạch địa tầng, sinh địa tầng, địa tầng phát sinh và địa tầng dãy của khu vực. Do đó, các phân vị thạch địa tầng tạo cơ sở cho việc tái tạo bối cảnh lịch sử địa chất hình thành thể địa tầng.
Readership Map
Content Distribution
Thạch địa tầng là hệ thống phân loại địa tầng sử dụng đặc điểm thành phần thạch học của các tầng đá làm cơ sở cho việc mô tả, phân chia các thể đá của vỏ Trái Đất thành các phân vị địa tầng. Các phân vị thạch địa tầng được xác lập trước hết dựa trên tính đồng nhất của các lớp đá hoặc sự ưu trội của một loại đá trong mặt cắt mà ta có thể nhận biết trực tiếp trong tự nhiên và dễ dàng thể hiện trên bản đồ địa chất. Hiện nay, do có nhiều phương pháp khác nhau đã được áp dụng trong công tác nghiên cứu địa chất nên thạch địa tầng có tác động tích cực đối với sự khôi phục bối cảnh lịch sử địa chất của khu vực. Công việc nghiên cứu và phân chia các phân vị thạch địa tầng bao gồm các bước sau. Trước hết, việc nghiên cứu phân tích thạch học cần được tiến hành. Nhà địa chất sử dụng tất cả các phương pháp nghiên cứu có thể có để xác định đá và tướng đá của thể địa tầng được nghiên cứu, như nghiên cứu mô tả thực địa và nghiên cứu trong phòng thí nghiệm (nghiên cứu thạch học, khoáng vật, địa hóa, cổ sinh, trầm tích v.v...). Tiếp theo là nghiên cứu mối quan hệ nhằm mục đích tìm hiểu trật tự hay dãy tướng đá, tức là nghiên cứu mối quan hệ theo chiều ngang và chiều đứng của các tướng; mối quan hệ này phản ảnh tiến hóa của các yếu tố thành tạo đá trong khu vực, cũng như trong bồn trầm tích. Trong quá trình nghiên cứu các tư liệu địa chất khu vực, không thể không chú ý đến những hiện tượng có tính chất toàn cầu, như những hiện tượng đẳng tĩnh, nguồn gốc địa động lực, khí hậu, vũ trụ v.v... Đó là những yếu tố có ảnh hưởng hiển nhiên đối với sự hình thành thành phần, hình thái của trầm tích và sự gián đoạn trong các loạt trầm tích; điều này tạo nên sự hình thành và phát triển những phương pháp khác nhau như địa tầng phát sinh (địa tầng tướng đá, địa tầng dãy, địa tầng chu kỳ – faciologic stratigraphy, sequence stratigraphy, cyclostratigraphy) và địa tầng sự kiện (event stratigraphy). Những tư liệu này không cho kết quả xác định tuổi, nhưng cho phép xác định đối tượng nghiên cứu đã xẩy ra đồng thời với các đối tượng địa chất khác trong khu vực mà ta có thể định tuổi bằng nhiều phương pháp, như tuổi đồng vị, sinh địa tầng v.v... Như vậy, thạch địa tầng cũng có thể cho phép xác định địa thời trong thang khu vực. Kết quả là địa tầng khu vực (cơ sở cho tổng hợp toàn cầu) được nghiên cứu dựa trên cơ sở thạch địa tầng, sinh địa tầng, địa tầng phát sinh và địa tầng dãy của khu vực. Do đó, các phân vị thạch địa tầng tạo cơ sở cho việc tái tạo bối cảnh lịch sử địa chất hình thành thể địa tầng.
