Ý nghĩa ẩn dụ của tùng, trúc, mai trong tiếng Hán và tiếng Việt

Abstract

Tùng, trúc, mai tiêu biểu cho trường từ vựng thực vật trong tiếng Hán và tiếng Việt thường được sử dụng với ý nghĩa ẩn dụ mà miền đích hướng tới là con người, làm chất liệu tạo hình ảnh trong giao tiếp ngôn ngữ, nhất là sáng tác văn học. Tùng, trúc, mai được coi là ba người bạn mùa đông, vượt lên giá rét. Khi cỏ cây đều đã tàn lụi thì chúng vẫn xanh tươi. Chính vì những đặc tính ấy, tùng, trúc, mai được ví với phẩm chất cao thượng, sức sống mãnh liệt, dáng vẻ thanh cao của con người. Ý nghĩa ví von của tùng, trúc, mai trong tiếng Hán và tiếng Việt có nhiều điểm tương đồng, song cũng có những khác biệt nhất định, thể hiện đặc điểm tri nhận và tư duy liên tưởng của hai dân tộc. Bài viết chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích, đối chiếu, tập trung phân tích ý nghĩa ẩn dụ của tùng, trúc, mai trong tiếng Hán và tiếng Việt, làm rõ đặc điểm cũng như vai trò của chúng trong sáng tác thơ ca, nhằm góp một tài liệu tham khảo cho công tác dạy học và nghiên cứu ngôn ngữ, văn hóa Trung Việt.