Liên nguyên đại Proterozoi là một giai đoạn lịch sử địa chất dài gần 2 tỷ năm, hiện nay được phân làm 3 nguyên đại là Paleoproterozoi, Mesoproterozoi và Neoproterozoi. Thời gian của Pro-terozoi dài như vậy, nhưng hiểu biết của các nhà địa chất về các sự kiện xẩy ra trong liên nguyên đại này còn ít so với lịch sử 540 triệu năm của Phanerozoi (gồm 3 nguyên đại Paleozoi, Mesozoi và Kainozoi). Tuy vậy, so với lịch sử Arkei thì lịch sử Proterozoi cũng nhiều dẫn liệu hơn [B.1], trước hết nhờ phát hiện nhiều hóa thạch, thứ nữa sự phá hủy biến dạng của đá Proterozoi cũng kém hơn nhiều so với đá của Arkei.Đá Proterozoi rất phổ biến trên thế giới, tuy ngày nay chúng thường bị các đá trẻ hơn phủ kín một phần hay toàn bộ. Tư liệu đồng vị cho thấy trong đá Proterozoi có nhiều phần là đá Arkei bị tái tạo; đó là trầm tích Proterozoi ở những đai động, đã chịu tác động của nhiều pha biến dạng, biến chất và tác động của hoạt động magma. Nhiều vùng rộng lớn thuộc đới dịch trượt phản ánh khu vực hút chìm trong vỏ Proterozoi. Vỏ mới được hình thành do hoạt động của manti đã thấy rõ trong các đá Proterozoi ở Bắc Mỹ, Scandinavia và Arabia Saudi v.v..Đá xâm nhập granitoid (granit và granodiorit) Proterozoi xuyên nhập vào đá của vỏ trên và có thể chứa cả đá không uốn nếp của Phanerozoi nằm bất chỉnh hợp ở phía trên. Vỏ Proterozoi cũng chứa gabro, xâm nhập phân tầng, anorthosit và vô số đai mạch mafic. Tuy phần lớn đá Proterozoi gần gũi với đá dạng Arkei, nhưng những tổ hợp đá Proterozoi tương tự như Phanerozoi đã thể hiện khá rõ. Điều này chứng tỏ kiến tạo mảng kiểu mới đã được xác lập từ cách đây hơn 2 tỷ năm.
Readership Map
Content Distribution
Liên nguyên đại Proterozoi là một giai đoạn lịch sử địa chất dài gần 2 tỷ năm, hiện nay được phân làm 3 nguyên đại là Paleoproterozoi, Mesoproterozoi và Neoproterozoi. Thời gian của Pro-terozoi dài như vậy, nhưng hiểu biết của các nhà địa chất về các sự kiện xẩy ra trong liên nguyên đại này còn ít so với lịch sử 540 triệu năm của Phanerozoi (gồm 3 nguyên đại Paleozoi, Mesozoi và Kainozoi). Tuy vậy, so với lịch sử Arkei thì lịch sử Proterozoi cũng nhiều dẫn liệu hơn [B.1], trước hết nhờ phát hiện nhiều hóa thạch, thứ nữa sự phá hủy biến dạng của đá Proterozoi cũng kém hơn nhiều so với đá của Arkei.Đá Proterozoi rất phổ biến trên thế giới, tuy ngày nay chúng thường bị các đá trẻ hơn phủ kín một phần hay toàn bộ. Tư liệu đồng vị cho thấy trong đá Proterozoi có nhiều phần là đá Arkei bị tái tạo; đó là trầm tích Proterozoi ở những đai động, đã chịu tác động của nhiều pha biến dạng, biến chất và tác động của hoạt động magma. Nhiều vùng rộng lớn thuộc đới dịch trượt phản ánh khu vực hút chìm trong vỏ Proterozoi. Vỏ mới được hình thành do hoạt động của manti đã thấy rõ trong các đá Proterozoi ở Bắc Mỹ, Scandinavia và Arabia Saudi v.v..Đá xâm nhập granitoid (granit và granodiorit) Proterozoi xuyên nhập vào đá của vỏ trên và có thể chứa cả đá không uốn nếp của Phanerozoi nằm bất chỉnh hợp ở phía trên. Vỏ Proterozoi cũng chứa gabro, xâm nhập phân tầng, anorthosit và vô số đai mạch mafic. Tuy phần lớn đá Proterozoi gần gũi với đá dạng Arkei, nhưng những tổ hợp đá Proterozoi tương tự như Phanerozoi đã thể hiện khá rõ. Điều này chứng tỏ kiến tạo mảng kiểu mới đã được xác lập từ cách đây hơn 2 tỷ năm.
