Dịch thuật và tiếp nhận văn học Trung Quốc thời kỳ mới ở Việt Nam

Abstract

Nghiên cứu này nhìn nhận văn học Trung Quốc thời kỳ mới ở Việt Nam và văn học Trung Quốc thời kỳ mới ở Trung Quốc là hai thực thể văn học có sự phát triển tương đối độc lập với nhau. Thực thể văn học thời kỳ mới ở Việt Nam, trong một chừng mực nào đó phản ánh được sự phát triển chung của văn học thời kỳ mời Trung Quốc, nhưng một mặt khác, do những ảnh hưởng của ngôn ngữ dịch, do ảnh hưởng bởi những quan niệm tiếp nhận mang tính chất truyền thống của người Việt Nam, mà nó lại sở hữu một đời sống phát triển có nhiều khác biệt so với môi trường tại nước bản địa. Văn học Trung Quốc thời kỳ mới ở Việt Nam vận động trong lịch sử dịch thuật và tiếp nhận văn học thế kỷ 20 ở Việt Nam, là một giai đoạn thuộc về lịch sử này, do vậy quan niệm dịch thuật và tiếp nhận bộ phận văn học chịu ảnh hưởng bởi quan niệm tiếp nhận mang ý nghĩa nội tại của môi trường văn hóa Việt Nam. Việc dịch thuật văn học Trung Quốc thời kỳ mới còn phản ánh một quá trình viết lại lịch sử văn học, thể hiện trên nhiều cấp độ: biến đổi nội hàm khái niệm văn học thời kỳ mới, sắp xếp lại trật tự sáng tác và địa vị của nhà văn, các sáng tác được đổi tên và thậm chí viết lại... Có thể thấy, dù ở cấp độ quan niệm tiếp nhận nội tại hay ngôn ngữ dịch thuật, diện mạo văn học Trung Quốc thời kỳ mới ở Việt Nam luôn có nhiều nét khác biệt so với diện mạo phát triển ở Trung Quốc. Điều ấy cho thấy sự chi phối của môi trường văn hóa, xã hội sẽ luôn là yếu tố mạnh mẽ tác động đến sự phát triển của văn học nước ngoài tại quốc gia tiếp nhận